0

حقوق اساسی و نهادهای سیاسی

روی جلد
پشت جلد

  • امتیاز
  • نام کتاب حقوق اساسی و نهادهای سیاسی
  • قیمت 4,950,000 ریال
  • شابک
    1. 978-964-7896-87-5
  • تعداد صفحات 672
  • نوبت چاپ 17
  • سال انتشار 1402
  • شماره جلد / نوبت ویرایش 1 / 0

  فهرست‌ مطالب‌

 

 

 

 

 

 دفتر نخست‌

 چشم‌انداز كلّي‌ 27

             گفتار اوّل‌ ـ مقدّمات‌ و زمينه‌ها 29

                         الف‌ ـ پيدايش‌ اصطلاح‌ 29

                                     1 ـ حقوق‌ اساسي‌ 29

                                     2 ـ نهادهاي‌ سياسي‌ 34

                         ب‌ ـ روند تكاملي‌ 40

                                     1 ـ منشأ تاريخي‌ 41

                                     2 ـ شكل‌گيري‌ حقوق‌ اساسي‌ جديد 48

                         ج‌ ـ نشو و نماي‌ حقوق‌ اساسي‌ كلاسيك‌ در متن‌ غربي‌ آن‌ 50

                                     * فضاي‌ انديشه‌ 51

                                                 يك‌ ـ فرد انساني‌، موجودي‌ قابل‌ اعتماد 51

                                                 دو ـ گفت‌ و شنود، راه‌ اصلي‌ وصول‌ به‌ حقيقت‌ 53

                                                 سه‌ ـ تنظيم‌ عاقلانه‌ رابطة‌ فرد و اجتماع‌ 55

                         د ـ سيماي‌ امروزين‌ حقوق‌ اساسي‌ 58

                         ه ـ مفهوم‌ و موضوع‌ حقوق‌ اساسي‌ 62

                                     1 ـ حقوق‌ اساسي‌: تفسير قانون‌ اساسي‌ 62

                                     2 ـ حقوق‌ اساسي‌: مطالعة‌ روابط‌ مربوط‌ به‌ دولت‌ 65

                                     3 ـ نهادهاي‌ سياسي‌ موضوع‌ مطالعه‌ حقوق‌ اساسي‌ است‌ 69

                                                 1 ـ 3) گرايش‌ به‌ سوي‌ علم‌ سياست‌ 70

                                                 2 ـ 3) حفظ‌ ويژگي‌هاي‌ حقوقي‌ حقوق‌ اساسي‌ 72

                         و ـ رسالت‌ و هدف‌ غايي‌ حقوق‌ اساسي‌ 75

                                     1 ـ حقوق‌ اساسي‌ به‌ مثابه‌ فنّ مربوط‌ به‌ اقتدار 79

                                     2 ـ حقوق‌ اساسي‌ علم‌ يا فنّ مربوط‌ به‌ آزادي‌ها 80

             گفتار دوم‌ ـ حقوق‌ اساسي‌ و ساير رشته‌ها 81

                         الف‌ ـ جايگاه‌ حقوق‌ اساسي‌ در ميان‌ ساير رشته‌هاي‌ حقوقي‌ 81

                                     1 ـ حقوق‌ عمومي‌ و حقوق‌ خصوصي‌ 82

                                     * معيارهاي‌ تمايز 86

                                                 يك‌ ـ نظريّة‌ موضوعي‌ 86

                                                 دو ـ نظريّة‌ اندامي‌ 87

                                                 سه‌ ـ نظريّة‌ مادّي‌ 87

                                                 چهار ـ نظريّة‌ شكلي‌ 87

                                                 پنج‌ ـ از ديدگاه‌ ماهيّت‌ قواعد 88

                                                 شش‌ ـ از لحاظ‌ سلسله‌ مراتب‌ 88

                                                 هفت‌ ـ از لحاظ‌ پويايي‌ 88

                         ب‌ ـ موضع‌ حقوق‌ اساسي‌ در حقوق‌ عمومي‌ 88

                         ج‌ ـ حقوق‌ اساسي‌ در رابطه‌ با علوم‌ انساني‌ 91

                                     1 ـ حقوق‌ اساسي‌ و تاريخ‌ 93

                                     2 ـ حقوق‌ اساسي‌ و فلسفه‌ 95

                                     3 ـ حقوق‌ اساسي‌ و جامعه‌شناسي‌ 96

             گفتار سوم‌ ـ منابع‌ و روش‌هاي‌ شناخت‌ 102

                         الف‌ ـ رجوع‌ به‌ منابع‌ 102

                                     1 ـ قانون‌ اساسي‌ 103

                                                 1 ـ 1) قانون‌ اساسي‌ مادّي‌ 103

                                                 2 ـ 1) قانون‌ اساسي‌ شكلي‌ 103

                                     * جنبش‌ قانون‌ اساسي‌ 104

                                                             يك‌ ـ موارد پيدايش‌ قانون‌ اساسي‌ 106

                                                             دو ـ منشاء وضع‌ 106

                                                             سه‌ ـ محتواي‌ قانون‌ اساسي‌ 107

                                                             چهار ـ اقسام‌ قانون‌ اساسي‌ 108

                                                                         اوّل‌ ـ قانون‌ اساسي‌ يك‌ دست‌ و قانون‌ اساسي‌ مختلط‌ 108

                                                                         دوم‌ ـ قانون‌ اساسي‌ سخت‌ و قانون‌ اساسي‌ نرم‌ 109

                                                                         سوم‌ ـ قانون‌ اساسي‌ عرفي‌ و قانون‌ اساسي‌ نوشته‌ 110

                                                             پنج‌ ـ اقسام‌ قانون‌ اساسي‌ از نظر نحوة‌ شكل‌گيري‌ 110

                                                                         اوّل‌ ـ قانون‌ اساسي‌ اعطايي‌ يا اقتداري‌ 110

                                                                         دوم‌ ـ قانون‌ اساسي‌ نيمه‌ اقتداري‌ 111

                                                                         سوم‌ ـ قانون‌ اساسي‌ دمكراتيك‌ 111

                                                             شش‌ ـ ضمانت‌هاي‌ احترام‌ به‌ قانون‌ اساسي‌ 111

                                                                         اوّل‌ ـ سلسله‌ مراتب‌ قواعد حقوقي‌ 111

                                                                         دوم‌ ـ برتري‌ قانون‌ اساسي‌ 112

                                                                         سوم‌ ـ كنترل‌ قوانين‌ به‌وسيلة‌ قانون‌ اساسي‌ 115

                                     2 ـ قوانين‌ مصوّب‌ پارلمان‌ 121

                                     3 ـ آراء دستگاه‌هاي‌ كنترل‌ و روية‌ حقوق‌ اساسي‌ 122

                                     4 ـ ساير اعمال‌ قوّة‌ مقنّنة‌ 123

                                     5 ـ اعمال‌ قوّة‌ مجريّه‌ 123

                                     6 ـ ساير اسناد و مدارك‌ 124

                         ب‌ ـ مددگيري‌ از روش‌هاي‌ ساير علوم‌ اجتماعي‌ 124

 

 

 

 

 دفتر دوم‌

 دولت‌ ـ كشور 127

             فصل‌ اوّل‌ ـ كلّيّاتي‌ در باب‌ اصطلاح‌ دولت‌ ـ كشور 129

             فصل‌ دوم‌ ـ مباني‌ فلسفي‌ دولت‌ ـ كشور 134

                         بخش‌ اوّل‌ ـ مكاتب‌ فطري‌ يا طبيعي‌ 135

                                     الف‌ ـ منشاء تكويني‌ 136

                                     ب‌ ـ دولت‌ ـ كشور از نظر فلاسفه‌ يونان‌ 139

                                                 1 ـ افلاطون‌ 139

                                                 2 ـ ارسطو 140

                                     ج‌ ـ بينش‌ متفكّران‌ مسيحي‌ 141

                                                 1 ـ سنت‌ اوگوستن‌ دو تاگاست‌ 142

                                                 2 ـ سن‌ توما داكن‌ 142

                                     د ـ پندارگرايي‌ و واقع‌گرايي‌ 143

                                                 1 ـ توماس‌ موروس‌ ـ فرانسيس‌ بيكن‌ ـ كامپانلا 143

                                                 2 ـ ماكياول‌ ـ هابس‌ 144

                                                 3 ـ جان‌ لاك‌ 145

                                                 4 ـ شارل‌ دومنتسكيو 145

                                                 5 ـ روسو 146

                         بخش‌ دوم‌ ـ اسلام‌ و آراي‌ حكماي‌ مسلمان‌ 146

                                     الف‌ ـ ابونصر فارابي‌ 152

                                     ب‌ ـ ابوعلي‌ سينا 154

                                     ج‌ ـ امام‌ محمّد غزّالي‌ 156

                                     د ـ ساير متفكّران‌ 158

                                     ه ـ عبدالرحمن‌ ابن‌ خلدون‌ 160

                         بخش‌ سوم‌ ـ مكاتب‌ اثباتي‌ يا تحققي‌ 164

                                     الف‌ ـ كانت‌ 164

                                     ب‌ ـ كلسن‌ 165

                         بخش‌ چهارم‌ ـ جهان‌ بيني‌ ماركسيستي‌ 167

             فصل‌ سوم‌ ـ نظريّة‌ كلّي‌ دولت‌ ـ كشور 171

                         بخش‌ اوّل‌ ـ مفهوم‌ و تعريف‌ 171

                                     الف‌ ـ استحكام‌ پيوندها 175

                                     ب‌ ـ كمال‌ سازمان‌بندي‌ حكومتي‌ 175

                                                 1 ـ تقسيم‌ كار 175

                                                 2 ـ نظام‌ ضمانت‌ اجرايي‌ 176

                                                 3 ـ انحصار نيرومندترين‌ وسايل‌ مادّي‌ 176

                                                 4 ـ شخصيّت‌ حقوقي‌ دولت‌ ـ كشور 177

                         بخش‌ دوم‌ ـ حاكميّت‌ 178

                                     الف‌ ـ حاكميّت‌ چيست‌؟ 178

                                     ب‌ ـ ريشه‌ مفهوم‌ حاكميّت‌ و تحوّل‌ تاريخي‌ آن‌ 181

                                                 1 ـ نظريّة‌ حاكميّت‌ مطلق‌ 184

                                                 2 ـ نظريّة‌ حاكميّت‌ مردم‌ 185

                                                 3 ـ نظريّة‌ حاكميّت‌ ملّي‌ 187

                                     ج‌ ـ ماهيّت‌ واقعي‌ حاكميّت‌ در حقوق‌ 188

                                                 1 ـ تحديد حاكميّت‌ توسّط‌ حقوق‌ طبيعي‌ 189

                                                 2 ـ اصل‌ خود محدوديتي‌ 190

                                                 3 ـ تحديد حاكميّت‌ به‌ وسيلة‌ حقوق‌ بين‌الملل‌ 190

             فصل‌ چهارم‌ ـ عوامل‌ ساختي‌ دولت‌ ـ كشور 193

             بخش‌ اوّل‌ ـ گروه‌ انساني‌ 193

                                                 الف‌ ـ تعريف‌ مفهوم‌ ملّت‌ 195

                                                             1 ـ بينش‌ آلماني‌ 196

                                                             2 ـ بينش‌ فرانسوي‌ 197

                                                 ب‌ ـ تركيب‌بندي‌ گروه‌ انساني‌ از لحاظ‌ حقوقي‌ 198

                                                             1 ـ اتباع‌ كشور 199

                                                             2 ـ بيگانگان‌ 199

                                                             3 ـ بي‌وطنان‌ (آنان‌ كه‌ تبعة‌ هيچ‌ كشوري‌ نيستند) 200

                         بخش‌ دوم‌ ـ سرزمين‌ 200

                                     الف‌ ـ سرزمين‌ به‌ عنوان‌ عامل‌ ساختي‌ دولت‌ 201

                                     ب‌ ـ سرزمين‌ به‌ مثابه‌ موضوع‌ قدرت‌ سياسي‌ 202

                                     ج‌ ـ سرزمين‌ به‌ مثابه‌ حدّ و مرز فرمان‌روايي‌ 203

                                     د ـ سرزمين‌ به‌ منزلة‌ ميدان‌ صلاحيّت‌ دولت‌ 203

                         بخش‌ سوم‌ ـ قدرت‌ سياسي‌ 204

                                     الف‌ ـ منشاء قدرت‌ 206

                                                 1 ـ قدرت‌ و اجبار 207

                                                             1 ـ 1) فشار اجتماعي‌ 207

                                                             2 ـ 1) الزام‌ مادّي‌ 208

                                                             3 ـ 1) تبليغات‌ سياسي‌ (الزام‌ از راه‌ اقناع‌) 212

                                                 2 ـ قدرت‌ و اعتقاد 214

                                                             1 ـ 2) نظريّة‌ حاكميّت‌، زيربناي‌ اعتقاد به‌ قدرت‌ 215

                                                                         اوّل‌ ـ نظريات‌ حاكميّت‌ الهي‌ 216

                                                                                     يك‌ ـ شكل‌ انسان‌ ـ خدايي‌ 216

                                                                                     دو ـ شكل‌ رسالت‌ 216

                                                                                     سه‌ ـ مشيّت‌ الهي‌ 217

                                                             2 ـ 2) حاكميّت‌ مردم‌ 218

                                     ب‌ ـ ويژگي‌هاي‌ قدرت‌ سياسي‌ 219

             فصل‌ پنجم‌ ـ گونه‌هاي‌ مختلف‌ دولت‌ ـ كشور 223

                         بخش‌ اوّل‌ ـ دولت‌ ـ كشور تك‌ ساخت‌ 224

                                                 عدم‌ تراكم‌ 227

                                                 عدم‌ تمركز 227

                                                 وحدت‌ انضمامي‌ 228

                                                 منطقه‌گرايي‌ 228

                                                 ايتاليا 230

                                                 بلژيك‌ 233

                         بخش‌ دوم‌ ـ دولت‌ كشورهاي‌ مركّب‌ يا چند پارچه‌ 234

                                     الف‌ ـ اتّحاد شخصي‌ 235

                                     ب‌ ـ اتّحاد واقعي‌ 236

                                     ج‌ ـ كنفدراسيون‌ كشورها (اتّفاق‌ دول‌) 236

                                                 1 ـ كنفدراسيون‌ سويس‌ 239

                                                 2 ـ كنفدراسيون‌ ايالات‌ آمريكا 239

                                     د ـ دولت‌ ـ كشور فدرال‌ 241

                                                 1 ـ پديده‌ فدراليسم‌ 241

                                                             1 ـ 1) قانون‌ فرداشت‌ 241

                                                             2 ـ 1) قانون‌ خودمختاري‌ 242

                                                             3 ـ 1) قانون‌ مشاركت‌ 242

                                                 2 ـ مشخصات‌ دولت‌ ـ كشور فدرال‌ 242

                                                 3 ـ تفاوت‌هاي‌ دولت‌ ـ كشور فدرال‌ با كنفدراسيون‌ 246

                                                 4 ـ تفاوت‌ دولت‌ ـ كشور فدرال‌ با دولت‌ ـ كشور نامتمركز 247

                                                             1 ـ 4) ايالات‌ متّحده‌ آمريكا 248

                                                             2 ـ 4) سويس‌ 253

                                                             3 ـ 4) اتّحاد جماهير شوروي‌ (سابق‌) 259

                                                                         اوّل‌ ـ شوراي‌ عالي‌ اتّحاد شوروي‌ (سابق‌) 262

                                                                         دوم‌ ـ هيأت‌ رئيسه‌ 263

                                                                         سوم‌ ـ شوراي‌ وزيران‌ 264

 

 دفتر سوم‌

 رژيم‌ سياسي‌ 267

             فصل‌ اوّل‌ ـ محل‌ نشو و نماي‌ رژيم‌ سياسي‌ 269

                         بخش‌ اوّل‌ ـ جامعه‌ ـ مسند قدرت‌ 269

                                     الف‌ ـ قدرت‌ نهادي‌ و روابط‌ ساده‌ اقتداري‌ 271

                                     ب‌ ـ شرايط‌ شكل‌گيري‌ جامعه‌ سياسي‌ 273

                                     ج‌ ـ ويژگي‌هاي‌ جامعه‌ سياسي‌ 274

                                                 1 ـ جامعه‌ سياسي‌ فراگير و كلّي‌ است‌ 274

                                                 2 ـ جامعه‌ سياسي‌، خصيصة‌ الزامي‌ دارد 274

                                                 3 ـ قدرت‌، در جامعة‌ سياسي‌ قاهرانه‌ عمل‌ مي‌كند 275

                         بخش‌ دوم‌ ـ حقوق‌ و تأثير آن‌ بر قدرت‌ 275

                                     الف‌ ـ حقوق‌، قدرت‌ را حقّاني‌ مي‌كند 277

                                     ب‌ ـ حقوق‌، قدرت‌ را بين‌ نهادهاي‌ مختلف‌ توزيع‌ مي‌كند 278

                                     ج‌ ـ حقوق‌، ابزاري‌ است‌ در اختيار قدرت‌ 279

                                     دـ حقوق‌، وسيله‌اي‌ است‌ براي‌ حمايت‌ عليه‌ قدرت‌ 279

                                     ه ـ حقوق‌، قدرت‌ را سازمان‌ مي‌دهد 280

             فصل‌ دوم‌ ـ ماهيّت‌ رژيم‌ سياسي‌ 283

                                     الف‌ ـ حكومت‌ 285

                                     ب‌ ـ نهادهاي‌ سياسي‌ 286

                                                 1 ـ نهادهاي‌ سياسي‌ حكومتي‌ 286

                                                 2 ـ نهادهاي‌ سياسي‌ غيرحكومتي‌ 287

             * نظام‌هاي‌ گوناگون‌ احزاب‌ سياسي‌ 288

                                                                         اوّل‌ ـ حزب‌ يگانه‌ 289

                                                                         دوم‌ ـ حزب‌ مسلّط‌ 290

                                                                         سوم‌ ـ نظام‌ دو حزبي‌ 290

                                                                         چهارم‌ ـ نظام‌ چند حزبي‌ 291

             فصل‌ سوم‌ ـ تفكيك‌ قـوا 293

                         بخش‌ اوّل‌ ـ نظريات‌ كلاسيك‌ 295

                                     الف‌ ـ ارسطو (386 ـ 455 قبل‌ از ميلاد) 295

                                     ب‌ ـ مكتب‌ حقوق‌ فطري‌ و بين‌المللي‌ 296

                                     ج‌ ـ بدن‌ و هواداري‌ وي‌ (1530 ـ 1596) 296

                                     د ـ كرومول‌ (1599ـ 1658) 297

                                     ه ـ جان‌ لاك‌ (1632ـ 1704) 297

                                     و ـ منتسكيو (1689 ـ 1755) 300

                                                 * نتايج‌ حاصل‌ از نظريّة‌ منتسكيو 304

                                     ز ـ ژان‌ ژاك‌ روسو 305

                         بخش‌دوم‌ـانتقادازتفكيك‌قواي‌كلاسيك‌وطرح‌تفكيك‌نوين‌ 308

                         بخش‌ سوم‌ ـ برداشت‌هاي‌ جامعه‌شناختي‌ از تفكيك‌ وظايف‌ 310

                                     الف‌ ـ قدرت‌ سياسي‌ و قدرت‌ اداري‌ 311

                                     ب‌ ـ قدرت‌ حكومتي‌ و قدرت‌ پارلماني‌ 312

                                     ج‌ ـ قوّه‌ تصميم‌ گيرنده‌ و قوّه‌ اجراكننده‌ 314

                                     د ـ قدرت‌ مشورتي‌ و قدرت‌ نظارت‌ 314

                         بخش‌ چهارم‌ ـ تفكيك‌ مطلق‌ و تفكيك‌ نسبي‌ قوا 316

                                     الف‌ ـ رژيم‌ رياستي‌ 316

                                     ب‌ ـ رژيم‌ پارلماني‌ 318

             فصل‌ چهارم‌ ـ طبقه‌بندي‌ نمونه‌اي‌ رژيم‌هاي‌ سياسي‌ 321

                         بخش‌ اوّل‌ ـ طبقه‌بندي‌هاي‌ كلاسيك‌ 322

                                     الف‌ ـ طبقه‌بندي‌ ارسطو 322

                                     ب‌ ـ طبقه‌بندي‌ منتسكيو 326

                                     ج‌ ـ طبقه‌بندي‌ براساس‌ شيوه‌ اعمال‌ حاكميّت‌ 328

                                                 1 ـ دمكراسي‌ مستقيم‌ 329

                                                 2 ـ دمكراسي‌ نماينده‌ سالار 329

                                                 3 ـ دمكراسي‌ نيمه‌ مستقيم‌ 330

                                                             1 ـ 3) وتوي‌ مردم‌ 331

                                                             2 ـ 3) همه‌پرسي‌ (رفراندم‌) 331

                                                             3 ـ 3) ابتكار عام‌ 332

                                                             4 ـ 3) گزينش‌ گري‌ 332

                                     د ـ طبقه‌بندي‌ براساس‌ روابط‌ بين‌ قوا 333

                                                 1 ـ اختلاط‌ قوا: رژيم‌هاي‌ اقتدارگرا 333

                                                             1 ـ 1) اختلاط‌ قوا با حاكميّت‌ قوّة‌ مجريّه‌ 334

                                                             2 ـ 1) اختلاط‌ قوا به‌ سود قوّة‌ مقنّنة‌ 334

                                                 2 ـ تفكيك‌ كامل‌ قوا: رژيم‌هاي‌ رياستي‌ 336

                                                 3 ـ همكاري‌ قوا: رژيم‌هاي‌ پارلماني‌ 337

                         بخش‌ دوم‌ ـ طبقه‌بندي‌ ماركسيستي‌ 341

                         بخش‌سوم‌ـملاحظات‌نوين‌وطبقه‌بندي‌هاي‌بعدازجنگ‌دوم‌جهاني‌ 345

             * جامعة‌ سياسي‌ و اقسام‌ آن‌ 349

                                                 1 ـ اميل‌ دوركهيم‌ و ماهيّت‌ همبستگي‌ اجتماعي‌ 349

                                                             1 ـ 1) جوامع‌ ابتدايي‌ 350

                                                             2 ـ 1) جوامع‌ متحوّل‌ 350

                                                 2 ـ تالكوت‌ پارسونز و تفاوت‌گذاري‌ وظايف‌ 350

                                                             1 ـ 2) جوامع‌ بدوي‌ 350

                                                             2 ـ 2) جوامع‌ بينابيني‌ يا در حال‌ تحوّل‌ 351

                                                             3 ـ 2) جوامع‌ امروزي‌ 351

                                                 3 ـ طبقه‌بندي‌ جوامع‌ براساس‌ معيار پيشرفت‌ تكنولوژي‌ 351

                                                             1 ـ 3) جوامع‌ باستاني‌ 351

                                                             2 ـ 3) جوامع‌ دهقاني‌ 351

                                                             3 ـ 3) جوامع‌ صنعتي‌ 352

                                                             4 ـ 3) جوامع‌ پس‌ صنعتي‌ 352

                                                 4 ـ رژيم‌هاي‌ سياسي‌ و نظام‌هاي‌ حزبي‌ 352

                                                             1 ـ 4) رژيم‌هاي‌ وحدت‌گرا 354

                                                             2 ـ 4) رژيم‌هاي‌ كثرت‌ گرا 355

                                                                         اوّل‌ ـ رژيم‌هاي‌ دو حزبي‌ 355

                                                                         دوم‌ ـ رژيم‌هاي‌ چند حزبي‌ 356

                         بخش‌ چهارم‌ ـ طبقه‌بندي‌هاي‌ اسلامي‌ 358

                                     الف‌ ـ حكومت‌ اللّه‌ و حكومت‌ طاغوت‌ 359

                                     ب‌ ـ حكومت‌ اسلام‌ و حكومت‌ غيراسلام‌ 360

                                     ج‌ ـ رژيم‌ خلافت‌ و رژيم‌ امامت‌ 362

                                                 1ـ طبقه‌بندي‌ آيت‌اللّه‌ نائيني‌ 364

                                                 2ـ طبقه‌بندي‌ علامه‌ طباطبايي‌ 367

 

 

 

 دفتر چهارم‌

 ساختار حكومت‌ و نهادهاي‌ فرمان‌روا 369

             فصل‌ اوّل‌ ـ پارلمان‌، دستگاه‌ قانون‌گذاري‌ 373

                         بخش‌ اوّل‌ ـ تركيب‌ پارلمان‌ 375

                                     الف‌ ـ نظام‌ دو مجلسي‌ در كشورهاي‌ فدرال‌ 376

                                                 1 ـ تاريخچه‌ 376

                                                 2 ـ پايه‌هاي‌ نظري‌ نظام‌ دو مجلسي‌ در كشورهاي‌ فدرال‌ 377

                                                             اوّل‌ ـ ايالات‌ متّحد آمريكا 378

                                                             دوم‌ ـ سويس‌ 379

                                                             سوم‌ ـ اتّحاد جماهير شوروي‌ (سابق‌) 380

                                                             چهارم‌ ـ استراليا 381

                                                             پنجم‌ ـ جمهوري‌ فدرال‌ آلمان‌ 381

                                                             ششم‌ ـ اتريش‌ 382

                                                             هفتم‌ ـ هندوستان‌ 382

                                     ب‌ ـ نظام‌ دو مجلسي‌ در كشورهاي‌ يكپارچه‌ (بسيط‌) 383

                                                 1 ـ سرچشمه‌ تاريخي‌ 383

                                                 2 ـ توجيه‌ نظام‌ دو مجلسي‌ از لحاظ‌ نظري‌ 386

                                                 3 ـ اقسام‌ مجالس‌ دوم‌ 390

                                                             1 ـ 3) مجالس‌ غير انتخابي‌ 390

                                                                         اوّل‌ ـ اعضاي‌ موروثي‌ 390

                                                                         دوم‌ ـ اعضاي‌ مادام‌ العمر 391

                                                                         سوم‌ ـ اعضاي‌ انتصابي‌ 391

                                                                         چهارم‌ ـ اعضاي‌ واجد شرايط‌ مالي‌ يا قانوني‌ 392

                                                                         پنجم‌ ـ اعضاي‌ خود گزيده‌ 393

                                                                         ششم‌ ـ اعضاي‌ استحقاقي‌ 394

                                                             2 ـ 3) مجالس‌ دوم‌ انتخابي‌ 394

                                                 4 ـ استدلال‌ موافقان‌ و مخالفان‌ 397

                                                 5 ـ صور گوناگون‌ نظام‌هاي‌ دو مجلسي‌ 399

                                                             1 ـ 5) با ساختار اشرافي‌ 399

                                                             2 ـ 5) با ساختار تمايزي‌ 400

                                                             3 ـ 5) نظام‌ دو مجلسي‌ اقتصادي‌ و اجتماعي‌ 400

                                     ج‌ ـ نظام‌ يك‌ مجلسي‌ 402

                         بخش‌ دوم‌ ـ سازمان‌ داخلي‌ پارلمان‌ 404

                                     الف‌ ـ شرايط‌ اصولي‌ 404

                                                 1 ـ مصونيت‌ پارلماني‌ 406

                                                             1 ـ 1) عدم‌ مسؤوليّت‌ (مصونيت‌ ماهوي‌) 407

                                                             2 ـ 1)اصل‌تعرّض‌ناپذيري‌(مصونيّت‌ در برابرآيين‌دادرسي‌جزايي‌) 408

                                                 2 ـ حمايت‌ از پارلمان‌ در برابر اهانت‌ 411

                                                 3 ـ مانعة‌ الجمع‌ بودن‌ شغل‌ نمايندگي‌ با ساير مشاغل‌ 412

                                                 4 ـ حقوق‌ و پاداش‌ اعضاي‌ پارلمان‌ 413

                                                 5 ـ استقلال‌ پارلمان‌ 414

                                                             1 ـ 5) استقلال‌ اداري‌ 414

                                                             2 ـ 5) استقلال‌ مالي‌ 415

                                                             3 ـ 5) استقلال‌ نظام‌نامه‌اي‌ 417

                                     ب‌ ـ استخوان‌بندي‌ تشكيلاتي‌ 418

                                                 1 ـ رئيس‌ و هيأت‌ رئيسه‌ 418

                                                 2 ـ سازمان‌ اداري‌ 420

                                                 3 ـ كميسيون‌ها 421

                                                             1 ـ 3) كميسيون‌هاي‌ عادّي‌ 421

                                                                         اوّل‌ ـ شعب‌ 422

                                                                         دوم‌ ـ كميسيون‌ كامل‌ مجلس‌ 422

                                                             2 ـ 3) كميسيون‌هاي‌ تخصّصي‌ 423

                                                                         اوّل‌ ـ كميسيون‌هاي‌ موقّت‌ 423

                                                                         دوم‌ ـ كميسيون‌هاي‌ دايمي‌ 423

                         بخش‌ سوم‌ ـ اختيارات‌ و وظايف‌ تقنيني‌ پارلمان‌ 425

                                     الف‌ ـ مرزهاي‌ صلاحيّت‌ پارلمان‌ 425

                                                 1 ـ محدودة‌ قانون‌ و برد دامنة‌ قانون‌گذاري‌ 425

                                                 2 ـ همه‌پرسي‌ 427

                                                 3 ـ حالت‌ اضطرار 428

                                                 4 ـ انتقال‌ اختيارات‌ قانون‌گذاري‌ 429

                                     ب‌ ـ پيشنهاد قانون‌ يا حقّ ابتكار 431

                                                 1 ـ طرح‌ قانوني‌ 431

                                                 2 ـ لايحه‌ قانوني‌ 433

                                     ج‌ ـ جريان‌ تصويب‌ قوانين‌ 434

                                                 1 ـ مشاورات‌ فراپارلماني‌ 435

                                                 2 ـ دستور جلسات‌ 436

                                                 3 ـ مذاكره‌ در جلسه‌ علني‌ 436

                                                 4 ـ امكانات‌ اجراي‌ وظيفه‌ نمايندگي‌ 438

                                                 5 ـ ابستركسيون‌ (اختلال‌) 438

                                                 6 ـ نحوة‌ رأي‌ گيري‌ 439

                                                 7 ـ حدّ نصاب‌ و تقسيم‌ آراء 440

                                                 8 ـ اكثريّت‌ ساده‌ و اكثريّت‌ مخصوص‌ 440

                                                 9 ـ تصويب‌ قوانين‌ در نظام‌هاي‌ دو مجلسي‌ 441

                                                             1 ـ 9) شيوه‌ گهواره‌اي‌ 442

                                                             2 ـ 9) شيوه‌ كميسيون‌ مشترك‌ 442

                                                             3 ـ 9) انحلال‌ مجلسين‌ 442

                                     د ـ توشيح‌ و انتشار قوانين‌ 443

                         بخش‌ چهارم‌ ـ صلاحيّت‌ مالي‌ و بودجه‌اي‌ پارلمان‌ 444

                                     الف‌ ـ بودجه‌ 444

                                     ب‌ ـ تهيّه‌ و پيشنهاد بودجه‌ 446

                                     ج‌ ـ بودجه‌ در پارلمان‌هاي‌ دو مجلسي‌ 447

                         بخش‌ پنجم‌ ـ پارلمان‌ و قوّة‌ مجريّه‌ 448

                                     الف‌ ـ تعيين‌ اعضاي‌ قوّة‌ مجريّه‌ 449

                                                 1 ـ پارلمان‌ و رئيس‌ مملكت‌ 450

                                                 2 ـ پارلمان‌ و هيأت‌ وزراء 452

                                     ب‌ ـ تصويب‌ انتصاب‌ برخي‌ از كاركنان‌ اجرايي‌ و قضايي‌ 453

                                     ج‌ ـ مسؤوليّت‌ سياسي‌ وزراء 454

                                                 1 ـ تعريف‌: 454

                                                 2 ـ شرايط‌ و حدود مسؤوليّت‌ 456

                                                 3 ـ ابزارهاي‌ نظارت‌ بر اعمال‌ وزيران‌ 458

                                                             1 ـ 3) بحث‌ و مذاكرة‌ عمومي‌ 458

                                                             2 ـ 3) تذكّر به‌ وزير يا هيأت‌ وزيران‌ 459

                                                             3 ـ 3) پرسش‌ 459

                                                             4 ـ 3) استيضاح‌ 460

                                                             5 ـ 3) بررسي‌هاي‌ پارلماني‌ 461

                                                             6 ـ 3) دادستان‌هاي‌ پارلماني‌ 462

                                     د ـ كنترل‌ اجراي‌ بودجه‌ 463

                                     ه ـ پارلمان‌ و سياست‌ خارجي‌ 465

                                     و ـ قدرت‌ قضايي‌ پارلمان‌ 467

             فصل‌ دوم‌ ـ مجريّه‌ يا دستگاه‌ حكومت‌ 469

                         بخش‌ اوّل‌ ـ مفهوم‌ مجريّه‌ 469

                                     الف‌ ـ حدود و گنجايش‌ واژه‌ 469

                                     ب‌ ـ قلمرو موضوعي‌ 471

                                                 1 ـ اجراي‌ تصميمات‌ 472

                                                 2 ـ تدارك‌ تصميمات‌ 472

                                                 3 ـ اتّخاذ تصميمات‌ لازم‌الاجرا 473

                         بخش‌ دوم‌ ـ اقسام‌ قوّة‌ مجريّه‌ 473

                                     الف‌ ـ مجريّه‌ رياستي‌ 473

                                     ب‌ ـ مجرية‌ پارلماني‌ 474

                                     ج‌ ـ مجريّه‌ نيمه‌ رياستي‌ يا نيمه‌ پارلماني‌ 476

                         بخش‌ سوم‌ ـ رئيس‌ دولت‌ ـ كشور 477

                                     الف‌ ـ پادشاه‌ 477

                                                 1 ـ پادشاهي‌ مطلق‌ 479

                                                 2 ـ پادشاهي‌ محدود 480

                                                 3 ـ پادشاهي‌ پارلماني‌ (مشروطه‌ سلطنتي‌) 480

                                     ب‌ ـ رئيس‌ جمهوري‌ 482

                                                 1 ـ مدّت‌ رياست‌ جمهوري‌ 483

                                                 2 ـ نحوة‌ انتخابات‌ رياست‌ جمهوري‌ 485

                                     ج‌ ـ رياست‌ دو يا چند تن‌ 487

                                                 1 ـ رياست‌ دوتن‌ 487

                                                 2 ـ رياست‌ چند نفر (چند تن‌ سالاري‌) 488

                                     د ـ حقوق‌ و اختيارات‌ رئيس‌ دولت‌ ـ كشور 490

                                                 بريتانيا 491

                                                 بلژيك‌ 492

                                                 ايالات‌ متّحد آمريكا 493

                                                 فرانسه‌ 494

                                                             اوّل‌ ـ در برابر حكومت‌ و وزيران‌ 495

                                                             دوم‌ ـ در برابر پارلمان‌ 495

                                                             سوم‌ ـ در برابر قوّة‌ قضائيّه‌ 496

                                                             چهارم‌ ـ اختيارات‌ استثنايي‌ 496

                                                             پنجم‌ ـ بقيّة‌ اختيارات‌ 496

                                                 اتّحاد جماهير شوروي‌ (سابق‌) 497

                         بخش‌ چهارم‌ ـ نخست‌ وزير و هيأت‌ وزيران‌ 499

                                     الف‌ ـ نخست‌ وزير 499

                                     ب‌ ـ تعيين‌ و نصب‌ وزيران‌ 502

                                     ج‌ ـ هيأت‌ وزيران‌ و تركيب‌ آن‌ 502

                                     د ـ دستگاه‌هاي‌ اداري‌ 505

             فصل‌ سوم‌ ـ قضائيّه‌، دستگاه‌ عدالت‌ 509

                         بخش‌ اوّل‌ ـ پيشينة‌ بحث‌ نظري‌ 509

                         بخش‌ دوم‌ ـ مسايل‌ اساسي‌ قضائيّه‌؛ گزينش‌ قضات‌ 513

                                     الف‌ ـ قضات‌ انتخابي‌ 514

                                     ب‌ ـ انتصاب‌ قضات‌ 515

                                     ج‌ ـ شيوه‌هاي‌ گوناگون‌ گزينش‌ قضات‌ 516

                                                 1 ـ ايالات‌ متّحده‌ آمريكا 516

                                                 2 ـ كنفدراسيون‌ سويس‌ 516

                                                 3 ـ بلژيك‌ 516

                         بخش‌ سوم‌ ـ اصل‌ تغيير ناپذيري‌ قضات‌ 517

                                     الف‌ ـ استقلال‌ قضايي‌ در حقوق‌ فرانسه‌ 517

                                     ب‌ ـ شوراي‌ عالي‌ قضايي‌ 519

                         بخش‌ چهارم‌ ـ قضاوت‌ سياسي‌ 522

                                     الف‌ ـ ساختار ديوان‌ عالي‌ عدالت‌ 523

                                     ب‌ ـ صلاحيّت‌ ديوان‌عالي‌ عدالت‌ 524

                         بخش‌ پنجم‌ ـ قضاوت‌ اداري‌ 525

                                     الف‌ ـ شوراي‌ دولتي‌  526

                                     ب‌ ـ نقش‌ شوراي‌ دولتي‌ 527

                         بخش‌ ششم‌ ـ قضاوت‌ دربارة‌ قانون‌ (قضاوت‌ دستور نامه‌اي‌) 528

 

 

 

 

 دفتر پنجم‌

 مردم‌ و حكومت‌ 531

             فصل‌ اوّل‌ ـ حقوق‌ فردي‌ و آزادي‌هاي‌ عمومي‌ 533

                         بخش‌ اوّل‌ ـ آبشخور تاريخي‌ 535

                                     الف‌ ـ ميراث‌ قدما 535

                                     ب‌ ـ ارمغان‌ مسيحيت‌ 537

                                     ج‌ ـ نوآوري‌هاي‌ قرون‌ هفدهم‌ و هجدهم‌ 539

                         بخش‌ دوم‌ ـ اعلاميّه‌ها و ضمانت‌هاي‌ حقوق‌ 543

                                     الف‌ ـ صورت‌بندي‌ حقوق‌ فردي‌ 543

                                     ب‌ ـ ارزش‌ حقوقي‌ اعلاميّه‌ها 544

                                     ج‌ ـ تحوّل‌ در مضمون‌ اعلاميّه‌ها 545

                                     د ـ موقعيت‌ حقوقي‌ اعلاميّه‌ها 548

                         بخش‌ سوم‌ ـ بينش‌ها و برداشت‌هاي‌ جديد 550

                                     الف‌ ـ فردگرايي‌ 550

                                     ب‌ ـ آزادي‌گرايي‌ 551

                                                 1 ـ نظريّه‌ محدوديت‌ 553

                                                 2 ـ نظريّة‌ مقاومت‌ 553

                                                 3 ـ نظريّة‌ مشاركت‌ 554

                                                 4 ـ نظريّة‌ آزادي‌ صوري‌ و آزادي‌ حقيقي‌ 555

                         بخش‌ چهارم‌ ـ اساسي‌ترين‌ حقوق‌ و آزادي‌ها 556

                                     الف‌ ـ آزادي‌هاي‌ مربوط‌ به‌ اعمال‌ فردي‌ 557

                                                 1 ـ امنيّت‌ 557

                                                 2 ـ آزادي‌ و مصونيّت‌ مسكن‌  558

                                                 3 ـ تعرّض‌ ناپذيري‌ مكاتبات‌ 559

                                                 4 ـ آزادي‌ رفت‌ و آمد 560

                                     ب‌ ـ آزادي‌ انديشه‌ 561

                                                 1 ـ آزادي‌ عقيده‌ و آيين‌ 561

                                                 2 ـ آزادي‌ آموزش‌ و پرورش‌ 563

                                                 3 ـ آزادي‌ اخبار و اطّلاعات‌ 564

                                                 4 ـ آزادي‌ نمايش‌ 568

                                     ج‌ ـ آزادي‌ گروه‌بندي‌ 568

                                                 1 ـ آزادي‌ تجمّع‌ 568

                                                 2 ـ آزادي‌ سازمان‌ پيوندي‌ 569

                                     د ـ آزادي‌هاي‌ اقتصادي‌ و اجتماعي‌ 571

                                                 1 ـ مالكيّت‌ 571

                                                 2 ـ آزادي‌ بازرگاني‌ و صنعتي‌ 572

                                                 3 ـ آزادي‌ كار 573

                                                 4 ـ آزادي‌ سنديكايي‌ 575

             فصل‌ دوم‌ ـ انـتـخـابـات‌ 577

                         بخش‌ اوّل‌ ـ رأي‌، انتخاب‌ كردن‌، انتخاب‌ شدن‌ 582

                                     الف‌ ـ رأي‌ چيست‌؟ حقّ يا تكليف‌؟ 582

                                                 1 ـ نظريّه‌ حقّ رأي‌ 582

                                                 2 ـ نظريّه‌ كار ويژه‌اي‌ رأي‌ 583

                                     ب‌ ـ سير تكاملي‌ حقّ رأي‌ 583

                                                 1 ـ رأي‌ محدود 584

                                                             1 ـ 1) شرط‌ مالياتي‌ (دارا گزيني‌) 584

                                                             2 ـ 1) شرط‌ شايستگي‌ (شايسته‌ گزيني‌) 585

                                                             3 ـ 1) محدوديت‌ جنسي‌ 586

                                                             4 ـ 1) محدوديت‌ نژادي‌ 587

                                                 2 ـ رأي‌ همگاني‌ 588

                                                             1 ـ 2) تابعيّت‌ 588

                                                             2 ـ 2) شرط‌ سني‌ 589

                                                             3 ـ 2) آمادگي‌ رواني‌ 589

                                                             4 ـ 2) اهليت‌ اخلاقي‌ 590

                                                             5 ـ 2) محروميت‌ برخي‌ از گروه‌ها 590

                                     ج‌ ـ انواع‌ رأي‌ 592

                                                 1 ـ رأي‌ فردي‌ و رأي‌ اجتماعي‌ 592

                                                 2 ـ رأي‌ برابر و رأي‌ چندگانه‌ 592

                                                 3 ـ رأي‌ اختياري‌ و رأي‌ اجباري‌ 592

                                                 4 ـ رأي‌ وكالتي‌ و رأي‌ مكاتبه‌اي‌ 593

                                                 5 ـ رأي‌ علني‌ و رأي‌ مخفي‌ 594

                                                 6 ـ رأي‌ تكنام‌ و رأي‌ چند نام‌ 596

                                                 7 ـ ليست‌ بسته‌ و ليست‌ باز 596

                                     د ـ انتخاب‌ پذيري‌ 597

                                                 1 ـ سن‌ 598

                                                 2 ـ تابعيّت‌ 598

                                                 3 ـ اخلاق‌ 599

                                                 4 ـ محروم‌ از انتخاب‌ شدن‌ 599

                         بخش‌ دوم‌ ـ اجراي‌ انتخابات‌ 601

                                     الف‌ ـ حوزه‌بندي‌ انتخاباتي‌ 602

                                     ب‌ ـ فنون‌ تعيين‌ و تشخيص‌ هيأت‌ رأي‌دهنده‌ 605

                                     ج‌ ـ رأي‌گيري‌، قرائت‌ آراء و اعلام‌ نتيجه‌ 607

                                                 1 ـ رأي‌گيري‌ 607

                                                 2 ـ قرائت‌ آراء 608

                                                 3 ـ اعلام‌ نتيجه‌ 608

                                     د ـ مجازات‌ تقلّبات‌ انتخاباتي‌ 609

                                     ه ـ دعاوي‌ انتخاباتي‌ 609

                         بخش‌ سوم‌ ـ احزاب‌ و انتخابات‌ 611

                                     الف‌ ـ ارتباط‌ تاريخي‌ انتخابات‌ و احزاب‌ سياسي‌ 612

                                     ب‌ ـ نظام‌ احزاب‌ و اهميّت‌ آنان‌ در امر انتخابات‌ 613

                         بخش‌ چهارم‌ ـ نظام‌هاي‌ انتخاباتي‌ 617

                                     الف‌ ـ نظام‌هاي‌ اكثريتي‌ 618

                                                 1 ـ نظام‌ اكثريتي‌ سادة‌ يك‌ مرحله‌اي‌ 620

                                                 2 ـ نظام‌ اكثريتي‌ دو مرحله‌اي‌ (با دور دوم‌) 621

                                     ب‌ ـ نظام‌هاي‌ تناسبي‌ 622

                                                                         يك‌ ـ ضريب‌ انتخاباتي‌ 623

                                                                         دو ـ معيار واحد 624

                                                                         سه‌ ـ ضريب‌ ملّي‌ 625

                                                 1 ـ نظام‌ تناسبي‌ كامل‌ 626

                                                 2 ـ نظام‌ تناسبي‌ نزديك‌ 627

             فصل‌ سوم‌ ـ حكومت‌ مردم‌ (مردم‌سالاري‌) 633

                         بخش‌ اوّل‌ ـ دمكراسي‌ در ايام‌ باستان‌ 637

                         بخش‌ دوم‌ ـ مردم‌سالاري‌ در عصر جديد 641

                         بخش‌ سوم‌ ـ مشخصات‌ پايه‌اي‌ مردم‌سالاري‌ 643

                                     الف‌ ـ همگاني‌ بودن‌ مشاركت‌ 644

                                     ب‌ ـ وجود آزادي‌ها 645

                                     ج‌ ـ چند گانگي‌ سياسي‌ 645

                                     د ـ حكومت‌ اكثريّت‌ و احترام‌ به‌ اقليّت‌ 646

                                     ه ـ برابري‌ مردم‌ 648

                                     و ـ توزيع‌ خردمندانة‌ قدرت‌ 648

                                                 1 ـ سر شكن‌ كردن‌ قدرت‌ در هيأت‌ فرمان‌روا 650

                                                 2 ـ تفكيك‌ وظايف‌ و تعدد نهادها 651

                                                 3 ـ ادواري‌ بودن‌ مشاغل‌ سياسي‌ 652

                         بخش‌ چهارم‌ ـ مردم‌سالاري‌ در جهان‌ امروز 654

                                     الف‌ ـ دمكراسي‌ كلاسيك‌ يا ليبرال‌ 654

                                     ب‌ ـ دمكراسي‌ ماركسيسي‌ 655

                                                 1 ـ جامعة‌ بي‌ طبقه‌ 656

                                                 2 ـ زوال‌ دولت‌ 657

                                                 3 ـ اصل‌ اتّفاق‌ 657

                                                 4 ـ حزب‌ واحد 658

                                                 5 ـ دكترين‌ فراگير 659

                                     ج‌ ـ دمكراسي‌ اقتصادي‌ و اجتماعي‌ 660

                                                 فهرست‌ منابع‌ 663

 

 

نظری ثبت نشده

دیدگاه شما