انجمن ایرانی مطالعات سازمان ملل متحد به دنبال برگزاری همایش‌های سالانه در زمینه ارکان اصلی سازمان، در 20 اسفند ماه 1396، همایش «نقش دبیرکل و دبیرخانه در تحقق اهداف منشور ملل متحد» را برگزار کرد.

دبیرکل ملل متحد یا به تعبیری غیرممکن‌ترین شغل جهان، رهبری سازمانی است که امید به «محفوظ داشتن نسل‌های آینده از بلای جنگ» را در دل بشریت زنده نگاه داشته است. میراث جامعه ملل برای خلف خود «مجموعه خدمات اداری ـ عمومی بین‌المللی» بود تا ملل متحد با تکیه بر نیروی انسانی وتجربه ناشی از ان و بر پایه قواعد جامعه‌ ونهادهای بین‌المللی، آرمان‌های منشور را برای «جهانی بهتر» به پیش ببرد.

در تحقق آرمان‌ و اهداف منشور، دبیرخانه ملل متحد به عنوان یکی از ارکان اصلی سازمان تأسیس و اداره آن بر عهده دبیرکل ملل متحد گذاشته شد. ماهیت اداره رکنی عریض و طویل، همچون دبیرخانه ملل متحد که مشتمل بر بخش‌ها، دفاتر، نمایندگی‌ها، کمیسیون‌ها و ارکان فرعی است، در کنار جایگاه حقوقی و سیاسی دبیرکل در معادلات جهانی، وی را به کنش‌گری قابل تأمل در سیاست، روابط و حقوق بین‌الملل تبدیل کرده است. سیر تحول نقش و جایگاه دبیرکل و رکن دبیرخانه، آیینه تمام نمای تغییرات جهان در طول دهه‌ها از تشکیل سازمان ملل متحد است.

علاوه بر اداره امور روزمره و اداری سازمان و انسجام میان ارکان اصلی و فرعی، همکاری با دیگر نهادهای بین‌المللی، تنظیم رابطه با دولت‌های عضو، موضوعات گسترده فعالیت‌های این سازمان در حیطه امور انسان دوستانه، عملیات حفظ صلح، خلع سلاح، بحران‌های بشردوستانه، مخاصمات مسلحانه، تعیین نمایندگان ویژه، و غیره با محوریت دبیرکل و دبیرخانه صورت می‌پذیرد.

با عنایت به این روندها و جایگاه حقوقی، اخلاقی و سیاسی دبیرکل و تصریحات منشور ملل متحد در مواد33، 7 و97 تا 101، انجمن ایرانی مطالعات سازمان ملل متحد در راستای انجام وظایف مندرج در اساسنامه خود و به دنبال برگزاری موفق سلسله همایش‌های سالانه درباره نقش ارکان اصلی در تحقق اهداف منشور، همایش سال 1396 را با تبیین و تحلیل عمده محورهای همایش به شرح زیر، برگزار کرد.

1ـ تحلیل فعالیت‌های بخش‌ها، دفاتر، فعالیت‌های دبیرخانه در تحقق اهداف منشور، (دفتر هماهنگی امور انسان دوستانه، دفتر خلع سلاح، اداره اطلاعات همگانی و غیره).

2ـ تفسیر موسع ماده ۹۹ منشور با توجه به نظرات جامعه علمی، دولت‌های عضو و ارکان سازمان ملل متحد به ویژه شورای امنیت.

3ـ مقایسه نقش دبیران کل سازمان ملل متحد از بدو تأسیس در مواجهه با بحران‌های بین‌المللی در شرایط قبل و بعد از پایان جنگ سرد.

4ـ روانشناسی سیاسی دبیران کل سازمان ملل متحد و تاثیر آن در اداره سازمان ملل متحد.

5ـ دبیران کل سازمان ملل متحد و برنامه‌های اصلاحات: دبیرخانه و ارکان اصلی.

6ـ نقش دبیرکل سازمان ملل متحد در حفظ صلح و امنیت بین‌المللی: دیدگاه نظری، گزارشات ادواری، موردی و همچنین اقدامات عملی دبیرکل سازمان ملل متحد، دبیرخانه سازمان و رابطه با دیگر سازمان‌های بین‌المللی.

7ـ تحلیل نقش دبیران کل سازمان ملل متحد در انجام و تحول عملیات حفظ صلح.

8 ـ تحلیل اقدامات دبیرکل در اجرای فصول ششم و هفتم منشور ملل متحد:

9ـ مطالعه موردی دبیران کل سازمان ملل متحد و موضع گیری نسبت به موضوعات ایران و ملل متحد.

10ـ نقش اقدامات دبیرکل در ترویج هنجارهای بین‌المللی.

بررسی چگونگی انتخاب دبیرکل

11ـ جایگاه ونقش دبیرکل در اداره سرزمین‌های بدون حاکمیت (همانند اداره کوزوو و تیمور شرقی در دوران بحران).

پس از اعلام فراخوان و دریافت چکیده‌ها، مقالات منتخب برای ارائه در همایش تعیین شد. با عنایت به محدودیت زمانی ارائه تعدادی از مقالات در همایش میسر نشد که به چاپ آنها در این مجموعه مبادرت شده است.